Dalış Bilgisayarı Projesi
Dalış bilgisayarı tasarımı ve imalatı projemiz, TUBİTAK-TEYDEB tarafından 7080023 proje numarasıyla desteklenmiştir. Proje 2018 yılında başlamış ve 18 sürmüştür.
Proje özeti:
Dalgıçların ve dalış sporuyla uğraşan kişilerin en büyük hayati tehditlerinden biri vurgun (dekompresyon) hastalığına maruz kalmalarıdır. Vurgunun nedeni ortam basıncının gereğinden hızlı azalması sonucu vücutta çözünen gazların solunumla atılamadan gaz haline dönüşerek dolaşımı engellemesidir. Vurgun riski ise dalınan derinlik ve kalınan süreye bağlıdır. Proje bünyesinde planlanan, dalış bilgisayarlarının temel kullanım amacı vurgunun (Dekompresyon Hastalığının) önlenmesidir. Dalış bilgisayarlarının ikincil işlevi ise dalış kayıtlarının tutulmasıdır. Türkiye’de dalış sporu hızla yaygınlaşmakla birlikte halihazırda 100000’in üzerinde kayıtlı dalıcı bulunmaktadır. Bu dalıcıların %80’inden fazlası başlangıç seviyesinde olup eğitmen veya dalış lideri eşliğinde dalmakta ve çoğu dalış bilgisayarı kullanmamaktadır. Ancak bu dalıcılar yakın gelecekte dalış tecrübelerini arttıracak ve buna bağlı olarak, önemli miktarda sportif dalış bilgisayarı talebi oluşacaktır. Bu projede 3 farklı dalış bilgisayarı modelinin tasarlanması ve imalatı amaçlanmıştır.
1. model:
Sportif dalışa yöneliktir. Sportif dalışta günümüzde sadece hava kullanılmaktadır. Bu modelde dekompresyon hesabı N2 gazına göre yapılır. Ortam basıncı ve süreyi ölçerek vücutta çözülen N2 miktarının kestirimi yapılır.
2. model :
Tüpsüz dalış içindir. Dünyada tüpsüz dalışta vurgunu önlemeye yönelik ilk dalış bilgisayarıdır. Tüpsüz dalışta nadiren de olsa vurgun görülebilmektedir. Özellikle sualtı motosikletlerinin (scooter) gelişmesi ile birlikte bu vurgun vakaları artmıştır. Mevcut dekompresyon teorileri bu tip vurgun vakalarını açıklamada yetersiz kalmaktadır; kullandığımız yerli üretim olan ve daha önce hiç bir dalış bilgisayarında uygulanmamış olan “Sürekli Doku Modeli” ise bu olguyu açıklayabilecek niteliktedir. Tüpsüz dalışta kullanılan dalış bilgisayarı sadece nefesli dalış yapanları vurgundan korumaz, aynı zamanda kayıt tutma özelliği sayesinde, bu tip sportif etkinlikler gösteren dalıcıların antrenmanlarını da yönlendirir.
3. model:
Teknik, sanayi ve askeri dalışlara yöneliktir. Bu dalışlarda havanın yanı sıra Helioks (He/O2) ve Trimiks (He/O2/N2) gazları kullanılmaktadır. Söz konusu karışımlarda dalış bilgisayarının önemli bir işlevi daha vardır. Dalış derinliği arttığında O2 gazı da toksik etki yaratmaya başlar ve bu nedenle oksijen zehirlenmesinin de kestirimi gerekmektedir. Üçüncü model özellikle ordumuzda da bulunan kapalı devre solunum cihazlarında da kullanılabilir. Bu tip cihazlarda solunan gaz bir kimyasaldan geçirilerek tekrar kullanıldığı için solunum gazındaki oksijen miktarının dalış boyunca sürekli ölçülmesi gerekmektedir. Üçüncü modelin yurtdışına da ihraç edilmesi planlanmıştır. Bu konuda, INTOVA firmasından işbirliği yapılmıştır.
Proje kapsamında bu üç modelin prototipi yapılmış ancak seri üretime geçilmemiştir.
Proje sırasında yeni ve yaratıcı fikirler türemiş proje sonunda DivePhone adını verdiğimiz ürün ortaya çıkmıştır.
DivePhone hakkında detaylı bilgi için:
https://www.innovasub.com/products/divephone/
DivePhone ile ilgili video izlemek için:
https://www.youtube.com/watch?v=xx3pCedjp6o&t=15s
https://www.youtube.com/watch?v=qNTxkWAvnik